#၀ါေခါင္လ

#၀ါေခါင္လ

ဝါေခါင္သည္ ျမန္မာျပကၡဒိန္၏ ပဥၥမလ။ ဝါေခါင္တြင္ ၂၉ ရက္ရွိသည္ (ရက္မစုံ ျဖစ္သည္)။

ပၪၥမေျမာက္ ျဖစ္သည့္နံကာ (ဝါေခါင္) လမွာ ဇူလိုင္- ၾသဂုတ္အတြင္းတြင္ က်ေရာက္ပါသည္။ 'နံ' မွာ 'အခ်ိန္ကာလ အပိုင္းအျခား' ကို ေဖာ္ျပၿပီး 'ကာ' က 'အလုပ္တာဝန္' ကို ရည္ၫႊန္းသည္ဟု ထင္ျမင္ယူဆၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္နံႏွင့္ကာကို ေပါင္းလုိက္ေသာအခါ လယ္သမားမ်ားအလုပ္႐ႈပ္ၾကသည့္ အခ်ိန္ဟုဆိုလိုေၾကာင္းထင္ရွားေပသည္။ ေကာက္စိုက္ေသာအခါ အပင္ငယ္မ်ားျဖစ္ထြန္းေအာင္ အထူး ၾကပ္မက္ဂ႐ုစိုက္ရျပီး ေရကို လိုသေလာက္ သြင္းေပးရသကဲ့သို႔ အပင္ငယ္မ်ားေရမမြန္းေစရန္အတြက္ ေရပိုမရွိေအာင္ ခ်ိန္ရသည္မွာလည္း မလြယ္ကူေပ။ အခုအခါတြင္ ဝါေခါင္လဟု ေခၚေ၀ၚေနၾကျခင္းမွာ ဝါတြင္း သံုးလ၏အလယ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ အထိမ္းအမွတ္ပန္းက ခတၱာပန္း (Crinumamoenum) ျဖစ္သည္။

က်င္းပေသာပြဲေတာ္

ဝါေခါင္လတြင္ စာေရးတံမဲပြဲႏွင့္ နတ္ပြဲမ်ား ေတာင္ျပဳန္းပြဲေတာ္ ရွိသည္။ 

ေတာင္ျပဳန္းပြဲေတာ္

ေတာင္ျပဳန္းဘုရားရွိ အုတ္ႏွစ္ခ်ပ္ လပ္ေနသည့္ ေနရာ

၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ေတာင္ျပဳန္းပဲြေတာ္သုိ႔ သြားေရာက္ရာလမ္း၏ ျမင္ကြင္းတစ္ခု

ေတာင္ျပဳန္းပဲြမွ နတ္ကေတာ္တစ္ဦး

ကိုယ္ေတာ္ႀကီး၊ ကိုယ္ေတာ္ေလး ပံုေတာ္မ်ား

ေတာင္ျပဳန္းပြဲ

ေတာင္ျပဳန္းပြဲ

ေတာင္ျပဳန္းပြဲသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ထင္ရွားစည္ကားေသာ နတ္ပြဲတစ္ပြဲျဖစ္သည္။ မႏၲေလးခ႐ိုင္၊ မတၱရာ ၿမိဳ႕နယ္ ေတာင္ျပံဳးရြာတြင္ တည္ရွိသည္။ ေတာင္ျပဳန္းပြဲေတာ္ကို ႏွစ္စဥ္ စည္ကားသိုက္ၿမိဳက္စြာ က်င္းပၿမဲ အတိုင္း ဝါေခါင္လဆန္း ၁ဝ ရက္ မွ ၁၅ ရက္ (ၾသဂုတ္လ ၁၁ ရက္မွ ၁၆ ရက္)အထိ က်င္းပမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ႐ိုးရာအစဥ္အလာအတိုင္း က်င္းပမည့္ပြဲေတာ္အခမ္းအနားမ်ား မွာ လဆန္း ၁ဝ ရက္ ပြဲဦးကန္ေတာ့ ပြဲတြင္ ညေန ၃ နာရီမွ စတင္ၿပီး နန္းႀကီးေပၚတြင္ နတ္အုပ္၊ အမတ္ခ်ဳပ္၊ သိုးေဆာင္းမိဖုရားမ်ား၊ ေဗာင္း ေဆာင္းအမတ္မ်ား စံုလင္စြာျဖင့္ ကန္ေတာ့ၾကသည္။ ထုိသို႔ကန္ေတာ့ျခင္းကို ညီလာခံက်င္းပျခင္း၊ အေဆာင္ကိုင္တက္ျခင္း ဟုလည္းေခၚပါသည္။ ဝါေခါင္လဆန္း ၁၁ ရက္ ခ်ဳိးေရေတာ္သံုးသည့္ အခမ္းအနားကား ျမန္မာတစ္ႏုိင္ငံလံုးမွ နတ္ကေတာ္ဟူသမွ်ႏွင့္ ႐ိုးရာသက္ဆုိင္သူမ်ား၊ ကတိကဝတ္ရွိ၍ လာၾကသူမ်ား၊ အေပ်ာ္လာေရာက္ၾကသူမ်ားျဖင့္ အစည္ကားဆံုး ျဖစ္ပါသည္။ ဝါေခါင္လဆန္း ၁၄ ရက္တြင္ ယုန္ထိုးပြဲက်င္းပရာ အမရပူရၿမိဳ႕နယ္မွ ႐ိုးရာအစဥ္အလာရွိသူမ်ား က ယုန္ကင္အဖို၊ အမႏွင့္ ထန္းရည္ခါးကို ဆက္သသည္။ ဝါေခါင္လ ဆန္း ၁၅ ရက္တြင္ ထိန္ခုတ္ပြဲက်င္းပရာ နတ္အုပ္က ဓားျဖင့္ပိုင္းလုိက္ေသာ ထိန္ကိုင္းကို လာဘ္ရႊင္သည္ဟု ယံုၾကည္သျဖင့္ လူအမ်ားက အလုအယက္ေဆာင္ၾကသည္။

သမိုင္း

မင္းညီေနာင္ ၂ ဦး ျဖစ္သည့္ ေရႊဖ်ဥ္းႀကီး၊ ေရႊဖ်ဥ္းေလး ညီအစ္ကုိသည္ ပန္းဆက္သမား ဗ်တၱ၊ ပန္းစားဘီလူးမ မယ္၀ဏၰ တုိ႔၏ သားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္ဟု အဆုိရိွသည္။ ပုဂံေခတ္ အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္၊ တရုတ္ျပည္မွ အျပန္ ေတာင္ျပဳန္းအရပ္တြင္ ေစတီတည္စဥ္ ေရႊဖ်င္းညီေနာင္က လုပ္အားေပးရန္ ပ်က္ကြက္သျဖင့္ ကြပ္မ်က္ခံရသည္၊ အေနာ္ရထာဘုရင္က နတ္စိမ္းျဖစ္သြားေသာ ေရႊဖ်ဥ္းညီေနာင္ကုိ ေတာင္ျပဳန္းအရပ္အား အပုိင္စားေစသည္ဟု ဆုိသည္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ မင္းညီေနာင္တုိ႔ကုိ ပူေဇာ္သည့္ ပဲြကုိ ျပဳလုပ္ရာမွ ေတာင္ျပဳန္းပဲြ ျဖစ္ေပၚလာသည္ဟု သိရသည္။

စည္ကားမႈ

ပြဲေတာ္ကာလတြင္ စည္ကားလွသျဖင့္ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွ ဆုိင္ခန္းႀကီး ငယ္ဖြင့္လွစ္ေရာင္းခ်သူမ်ားသည္ ဝါေခါင္လဆန္းစကတည္းက စံုလင္စြာေရာက္ ရွိၾကပါၿပီ။ မတၱရာနယ္ရွိ အုန္း၊ ငွက္ေပ်ာၿခံရွင္မ်ားမွ ေတာင္ျပဳန္းပြဲေတာ္တြင္ တုိက္႐ိုက္လာေရာက္ ေရာင္းခ်သူမ်ားၿပီး တစ္ဆင့္ ေဖာက္သည္ယူ ေရာင္းသူမ်ားလည္း စံုလင္ေန၏။ အေရာင္းရဆံုး ငွက္ေပ်ာအမ်ဳိး အစားမွာ ႐ိုးရာအရ ဖီးၾကမ္းႏွင့္ ငွက္ေပ်ာခ်ဥ္မ်ား ျဖစ္သည္။ ေတာင္ျပဳန္းလက္ေဆာင္အျဖစ္ ထင္ရွားေသာ ကေရကရာ၊ စလူမုန္႔ စေသာ အညာမုန္႔မ်ားကို စစ္ကိုင္းနယ္မွ လာေရာက္ေရာင္းခ်ၿပီး ေတာင္ျပဳန္း ဆြဲႀကိဳး၊ လက္ေကာက္မ်ားကို ေျမာက္ဥကၠလာပမွ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ် ၾကပါသည္။

ဝါေခါင္လဆန္း ၈ ရက္ တြင္ စတင္က်င္းပမည့္ ေတာင္ျပဳန္းပြဲေတာ္ကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံ အနယ္နယ္ အရပ္ရပ္မွ ရုိးရာနတ္ ယံုၾကည္၊ ကုိးကြယ္သူ အမ်ားအျပား သြားေရာက္ ၾကသည္။ လူေပါင္း သိန္းႏွင့္ခ်ီၿပီး ႏွစ္စဥ္သြားေရာက္ၾကသည့္ ထုိပဲြမွာ ေတာင္ျပဳန္းရြာ ဆုေတာင္းျပည့္၊ ဆုေတာင္းရ ဘုရားပဲြ ျဖစ္ေသာ္လည္း မင္းညီေနာင္တုိ႔ကုိ ပူေဇာ္သည့္ပဲြအျဖစ္ ထင္ရွားသည္။

ေတာင္ျပဳန္းပဲြသည္ ျမန္မာျပည္ အႏံွ႔ ပဲြေတာ္မ်ားတြင္ အထင္ရွားဆုံး ပဲြေတာ္ႀကီး ျဖစ္သည့္အျပင္ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္ နတ္ပဲြမ်ားထက္လည္း ႀကီးက်ယ္ ထင္ရွားသည့္ နတ္ပဲြေတာ္ႀကီး ျဖစ္သည္။

မႏၱေလးတုိင္း၊ မတၱရာၿမိဳ႕နယ္ ေတာင္ျပဳန္းေက်းရြာတြင္ ႏွစ္စဥ္က်င္းပသည့္ ရုိးရာနတ္ပဲြႀကီးသုိ႔ သြားေရာက္ၿပီး နတ္မ်ားကုိ ပူေဇာ္ပါက ဆုေတာင္းျပည့္သည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။

ပဲြေတာ္တြင္ ဆုိင္ခန္းႀကီးငယ္ ဖြင့္လွစ္ ေရာင္းခ်သူမ်ားသည္လည္း တပတ္ခန္႔ ႀကိဳတင္ ေရာက္ရွိေနတတ္ၾကသည္။ စား၀တ္ေနေရး ၾကပ္တည္းမႈေၾကာင့္လည္း ေတာင္ျပဳန္းပဲြေတာ္တြင္ အေျပာင္းအလဲတခ်ဳိ႕ ျဖစ္ေပၚေနသည္။ နတ္မ်ားကုိ ဝတ္လဲေတာ္ ဆက္သေသာအခါ ယခင္ကက့ဲသုိ႔ ႏုိင္ငံျခားျဖစ္ ဇာပဝါမ်ား မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ေစ်းသက္သာသည့္ ျပည္တြင္းျဖစ္ ပဝါမ်ားကုိသာ ဆက္သေနၾကရသည္။ မွန္စီေရႊခ်ထားသည့္ ဓားမ်ားကို ဆက္သႏုိင္သူ အေရအတြက္လည္း သိသိသာသာ နည္းပါးလာသည္ဟု သိရသည္။

ေတာင္ျပဳန္းပြဲသည္ ေရႊဖ်ဥ္းႀကီး၊ ေရႊဖ်ဥ္းေလး အရွင္၂ပါး မစ၍ စီးပြား လာဘ္လာဘ တက္သည္ဟု ယုံၾကည္သူမ်ား၊ အခက္အခဲမ်ား အဆင္ေျပေစရန္ သြားေရာက္ ကုိးကြယ္သူမ်ား၊ အေပ်ာ္သေဘာ သြားေရာက္သူမ်ားျဖင့္ ၾကက္ပ်ံမက် စည္ကားေလ့ရိွသည္။ ႏွစ္စဥ္ ေတာင္ျပဳန္းပြဲေတာ္ အစီအစဥ္ကို ဝါေခါင္လဆန္း ၈ ရက္ေန႔တြင္ ပထမေန႔ “ကန္ေတာ့ခံပြဲေတာ္” ျဖင့္ အစျပဳၿပီး၊ ကန္ေတာ့ခံပြဲေတာ္၊ ည ညီလာခံ၊ ခ်ိဳးေရေတာ္သုံး၊ နန္းတက္ပြဲမ်ား၊ ယုန္ထုိး၊ ထိန္ခုတ္၊ ေရႊဘုံဆင္း စသည့္ ပဲြေတာ္မ်ားကုိ ၁၅ ရက္ေန႔အထိ တရက္စီ က်င္းပျပဳလုပ္ေလ့ ရိွသည္။

လဆန္း ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ ထိန္ခုတ္ပဲြတြင္ နတ္အုပ္ျဖစ္သူက ဓားျဖင့္ ပုိင္းလုိက္ေသာ ထိန္ကုိင္းကုိ လူအမ်ားက အလုအယက္ သိမ္းဆည္းၾကသည္။ ထိန္ကုိင္းကုိ ေဆာင္ထားျခင္းအားျဖင့္ လာဘ္ရႊင္သည္ဟု အယူရိွၾကသည္။

ေတာင္ျပဳန္းေက်းရြာ အနီးရွိ လြန္ေတာင္း၊ ၀ါးရင္းတုတ္ စသည့္ ေက်းရြာမ်ားမွ ရြာသူရြာသားမ်ားသည္ ပြဲေတာ္သို႔ မျဖစ္မေနလာေရာက္ ၾကရၿပီး ေအာက္ေျခသိမ္း အလုပ္မ်ားကို လုပ္ကိုင္ၾကရသည္။

ပြဲေတာ္တြင္ နတ္နန္းငယ္မ်ား၊ ျမန္မာမုန္႔ပဲသြားရည္စာမ်ား ျဖစ္သည့္ ကေရကရာ၊ စလူမုန္႔၊ အႏုဆုပ္ ေရာင္းေသာဆိုင္မ်ား၊ ပန္းဆိုင္မ်ား၊ စားေသာက္ကုန္၊ အုန္းသီး၊ ငွက္ေပ်ာသီးႏွင့္ ေဗဒင္ေဟာခန္း စသည့္ ဆိုင္ခန္းမ်ားႏွင့္ စည္ကားလွသည္။

Credit to စာအုပ္လင့္ေပါင္းစံု